بیماری های قناری-ب
عفونت استافیلوکوکی ( staphylococcus infection )
مهمترین گونه بیماریزای این باکتری استافیلوکوکوس اورئوس می باشد. باکتری های موجود در این خانواده درهمه جا از جمله گرد و غبار موجود در هوا پراکنده هستند . اکثر پرندگان سالم نیز در سطح پوست یا مخاط دستگاه تنفس یا گوارش یافت می شود و بعنوان یک باکتری عفونت زای فرصت طلب مطرح می باشد که در شرایط مستعد بیماریزا می گردد . جراهات پوستی و استرسهای طولانی از عمده ترین عللی است که باکتری را بیماری زا می کند . این میکروب نسبت به خشکی محیط مفاوم بوده و بدین ترتیب مدتها می تواند خارج از بدن موجود زنده بطور فعال باقی بماند . معمولا بیماری بطور انفرادی بروز کرده و بندرت همه گیر می شود . بسته به شرایط مختلف علائم بیماری بسیار متفاوت می باشد یکی از بزرگترین مشکلاتی که این میکروب ایجاد می کند افزایش تلفات جوجه ها در هنگام خروج از تخم و یا چند روز بعد از آن می باشد که معمولا در اثر عدم پاکیزگی لانه ها و یا استفاده نا صحیح و بی رویه آنتی بیوتیکهای مختلف در قناری ماده ( بعنوان پیشگیری کننده از بیماری های مختلف ) رخ می دهد . در این حالت عدم جذب کیسه زرده و یا تورم ناحیه ناف دیده خواهد شد .حالت دیگر ناشی از ورود باکتری به خون می باشد که موجب خمودگی - بی اشتهایی - ژولیدگی پرها و پف کردن و در نهایت مرگ می شود .گاهی افتادن بند های انگشتان پا و یا ناخن آنها بعلت عفونت به این باکتری می باشد . برخی مواقع عوارض عصبی از جمله لرز - برگشتن سر به طرف عقب و تشنج نیز قبل از مرگ دیده می شود . در حالاتی که عفونت از طریق خون و یا زخم پوستی به مفاصل برسد مومجب تورم و تجمع چرک فیبرینی در آنها شده و در مراحل پیش رفته موجب عفونت استخوان ها نیز می گردد . مواقعی که عوامل مستعد کننده و یا زخمهای پوستی حضور داشتته باشند این باکتری موجب تورم جلد همراه با چرک می شود و در ناحیه کف پا ایجاد آبسه کرده و سبب پادرد و لنگش می گردد .
یبوست:
علایم : در این بیماری پرنده با پرهای پف کرده به گونه ای بی تفاوت در قفس می نشیند و سعی در دفع فضله می کند بدون آن که نتیجه ای بگیرد. پرنده رفتاری شبیه به بیماری گرفتگی مجرای تخم گذاری از خود نشان می دهد. از دیگر علائم میتوان به کمی اشتها ، سستی و بیحالی و دفع فضولات با زحمت زیاد همراه با تکان دادن خود و وجود رنگ سیاه در فضولات پرنده و خشک بودن آن اشاره کرد.علل بیماری: مصرف خوراک مانده و تغذیه از اشیاء غیر مجاز
مداوای بیماری : مالیدن روغن خوراکی مایع به مخرج پرنده . چکاندن یک قطره روغن کرچک یا روغن پارافین مایع در منقار پرنده . تغذیه پرنده با میوه و سبزیجات .غذای پرنده باید ترید شیر خام با نان تست و مقدار زیادی کاهو باشد که البته این غذا نباید بیشتر از دو ساعت در قفس پرنده باشد زیرا فاسد میگردد. اضافه کردن مقدار بسیار کم سولفات دومنیزی به آب آشامیدنی پرنده .
بیماری تورم عفونی پیش معده ( infections proventriculitis )
این بیماری در اثر باکتری درشتی به نام مگا باکتر که به خانواده لاکتو باسیلاسه تعلق دارد بوجود می آید و در قناری - فینچ - مرغ عشق و برخی طوطی های کوچک دیده شده است . بیشتر مواقع این باکتری در طول دوران تولید مثل و پرورش جوجه ها مسئله ساز می شود ولی تقریبا همیشه با یک عامل مستعد کننده مثل تراکم زیاد یا سوء تغذیه همراه است . تنها نشانه بیماری از دست دادن تدریجی و بسیار آهسته وزن بدن است بطوری که طی مدت دوازده تا هجده ماه پرنده را از پا در می آورد عامل بیماری از طریق فضولات در محیط پخش می شود و از راه خوراکی سایرپرنده ها را مبتلا می کند . در کالبد گشایی زخم یا تورم پیش معده در ناحیه اتصال آن با سنگدان قابل مشاهده است که می تواند همراه یا بدون خونریزی باشد .
بیماری لاغری و تحلیل رفتن قناری:
در این بیماری بیشتر جوجه های جوان بین سنین 5 هفتگی تا 12 هفتگی مبتلا می شوند.علایم: قناری بیمار به سرعت و در مدت 24 تا 36 ساعت قسمت عمئه گوشت بدن خود را از دست میدهد. علایم ظاهری این بیماری افسردگی و بیحالی پرنده ، چشمانی بی فروغ و بی رنگی نوک و پاها نیز می باشد . گاهی هم حالت لرزیدن در آن دیده می شود. پرنده بیمار با حالتی متشنج خود را به طرف آب و غذا می رساند که این حالات نشان میدهد که پرنده دچار دردهای شدید درونی است و هر وقت از این حالت رها شود به خواب عمیقی فرو می رود.علت بیماری: هنوز کاملا مشخص نشده ولی بیشتر علت آنرا در اثر کثیف بودن مواد غذایی و نارسایی آن میدانند.مداوا: چنین پرنده ای را باید فورا از پرندگان دیگر جدا نمود. ابتدا یک قطره روغن کرچک یا روغن زیتون به حلق پرنده چکانده شود و بعد تمام دانه های سفت و خشک از قفس او خارج شده و به جای آن دانه های خیس کرده گذارده شود و بعد از آن ترید نان وشیر درست کرده و نصف زرده تخم مرغ سفت پخته را در آب خوب مخلوط نموده و به روی آن چهار یا پنج قطره شربت خولان (خلیان) (Gomme Arabique) و مقدار کمی دانه خشخاش بپاشید و از داروهای ضد عفونی مصرف داخلی مانند شربت Dianimol و یا ت.ث.پ ده قطره در آب آشامیدنی پرنده بیمار بریزید.قفس پرنده بیمار نیز روزها باید در معرض تابش اشعه آفتاب قرار گیرد و شبها هم دور و اطراف قفس کاملا پوشانیده شود. گرم بودن جای این پرنده از مراحل اولیه معالجه او می باشد.چنانچه بعد از 48 ساعت آثار بهبودی در بیمار مشاهده شد دیگر احتیاجی به استفاده از داروهای ضد عفونی نیست ولی به جای آن 5 قطره از مخلوطی که گفته می شود در آب او بریزید: اسید سولفوریک معطر (Aromatic Sulphuric Acid ) ، جنتیانا (Gentiana ) ، و کلمبو (Colombo) که به میزان مساوی از هر کدام مخلوط شده و سپس 5 قطره از آن در آب آشامیدنی پرنده ریخته شود.
تنفس صدا دار:
این بیماری به دو علت بوجود می آید: 1- تغییرات شدید و ناگهانی دما 2- تغذیه از دانه های کثیف و آلوده به گرد و فضولات خود یا قناری های دیگر.علامت این بیماری تنفس با صدا و با منقار نیمه باز است . در عین حال نفس بریده بریده می باشد.درمان: استفاده از شربتهای سینه و داروهای ضد سرفه و مخلوط کردن یک قاشق چایخوری الکل طبی رقیق با دو قطره گلیسیرین در آب آشامیدنی پرنده .و یا حل کردن یک قرص قابل حل 50 میلیگرمی ترامایسین در یک فنجان آب و ریختن آن در جای آب پرنده است. این محلول برای برونشیت ، سرما خوردگی و اسهال پرنده نیز مفید است.
عفونت با باکتری ای کولای ( e.coli infection )
عامل این بیماری اشرشیاکولای است و بین بسیاری از گونه های پرندگان مشترک بوده و باعث بیماری میشود . برخی از انواع آن قدرت بیماریزایی شدیدی دارند و سایر انواع آن در تحت شرایط خاص مانند همراه شدن با شایر بیماریهای ویروسی و باکتریایی و یا شرایط بد نگهداری همراه با استرس های زیاد بیماریزا می گردند .
علائم بیماری بسته به حاد بودن و یا تحت حاد بودن بیماری متفاوت است . در صورتی که باکتری وارد خون شود , موجب کز کردن پرنده و مرگ سریع او می گردد ولی اگر باکتری در اندامهای مختلف جایگزین شود موجب عوارض متفاوتی می گردد . گاهی اوقات وارد دستگاه تنفس شده و عوارض تنفسی می دهد که معمولا ناشی از تهویه بد محل نگهداری پرنده و گرد و خاک زیاد می باشد اگر در مفاصل موضعی شود تورم مفصل و پادرد ایجاد می کند . در صورتی که وارد مجرای تخم شود موجب چسبندگی تخم و عفونت مجرا و نهایت مرگ می شود در دستگاه گوارش اسهال ایجاد می کند . در جوجه ها یا موجب تلفات قبل از خروج تخم می شود و یا جوجه به دنیا آمده ضعیف و کوچک بوده , دچار اسهال شده و بزودی تلف می گردد .
تولک بی موقع:
در این حالت قناری خارج از فصل مربوط گرفتار تولک می شود. و این را نباید بعنوان یک بیماری تلقی کرد بلکه بروز ان در اثر عدم رعایت بعضی از شرایط زندگی قناری و یا از آثار و عواقب ابتلا به یک مرض دیگر است.علت : در سه مورد میتواند تولک بی موقع بوجود آید:1-بی نظمی و اختلال در وضع نگهداری. از جمله میتوان به تغییرات شدید دمای محیط ، خاموش و روشن شدن چراغ اتاق قناری و یا تابش مستقیم نور بر روی قفس قناری در تمام طول شب و یا وجود سر و صداهای ناهنجار اشاره کرد.2-وجود تغذیه نامناسب و فاقد مواد پروتئینی و نشاسته و مواد معدنی در جیره غذایی پرنده.3- و علت دیگر ابتلای قناری به تولک بی موقع پس از ابتلای آن به بیماری کنه .درمان: در موارد 1 و2 با مناسب نمودن محیط و غنی کردن جیره غذایی پرنده و استفاده از مواد مغذی پس از مدت کوتاهی پرنده درمان خواهد شد. ولی چنانچه تولک از عوارض حمله کنه به قناری باشد باید توجه بیشتری به آن مبذول داشت زیرا قناری نیازمند تقویت و توجه بیشتری می باشد.
در کنار دانه های معمولی نیز باید روزانه از مخلوط : منداب+بلغور + دانه خشخاش و شاهدانه نیز استفاده کرد
استفاده از ظرف حمام برای قناری هر روز صبح. چنانچه قناری از استحمام خودداری نمود باید بوسیله پاشیدن آب او را وادار به استحمام کرد.
سالمونلوز (salmonellosis)
این بیماری در اثر تعداد زیادی از گونه های مختلف باکتری از جنس سالمونلا ایجاد می شود.اکثر گونه های این باکتری بین حیوانات مختلف و حتی انسان مشترک می باشند و درجات مختلف بیماری را ایجاد می کنند . این بیماری ممکن است از سه راه مختلف پرنده را مبتلا کند .
الف- آلودگی موجود در غذای مصرفی پرنده ( خصوصا تخم مرغ ) .
ب- آلودگی غذای پرنده با مدفوع جوندگان و یا فضولات پرندگان مبتلا .
ج- تماس مستقیم با پرنده تازه خریداری شده ای که یا درد وره کمون بیماری است و یا به صورت ناقل به ظاهر سالم میکروب را از خود دفع می کند .
به ندرت نیز انتقال بیماری از طریق دست انسانهای مبتلا به سالمونلا و یا گزش انگل های خارجی مانند کک ها اتفاق افتاده است . در این ارتباط نکته بهداشتی بسیار مهم این است که برخی از انواع سالمونلا در پرنده ایجاد بیماری نکرده و از طریق مدفوع به محیط خارج وارد گشته و در صورتی که با مواد غذایی مورد مصرف انسان تمای پیدا کند موجب مسمومیت های شدید غذایی تا حد مرگ می شود. علائم بیماری ناشی از اکثر سالمونلا های مختلف در انسان شامل عوارض گوارشی و مسمومیت غذایی می باشد بجز گونه های خاص سالمونلا که در انسان ایجاد بیماری تب روده ( حصبه ) می کند . در قناری بسته به گونه سالمونلای عامل بیماری , سن پرنده مبتلا و شرایط نگه داری , علائم درمانگاهی می تواند متفاوت باشد . اکثرا در جوجه قناری ها موجب مرگ و میر در روزهای اول بعد از خروج از تخم ویا حتی درون تخم و گاهی به هنگام خروج از تخم می شود معمولا هنگامی که قناری ماده به این بیماری مبتلا می شود , اکثر جوجه هایش ردون تخم از بین می روند و کمتر از%20 درصد آنها سالم به دنیا خواهند آمد . جوجه های مبتلا یی که از تخم خارج شده اند , کوچک و ضعیف بوده و اکثر آنها دچار اسهال می باشند . در شکلهای دیگر بیماری که پرنده بعد از خروج از تخم مبتلا می شود , ممکن است عوارضی چون خمودگی - چرت زدن - اسهال - بی اشتها یی و پف کردن را از خود نشان دهد . همچنین چند ساعت قبل از مرگ دچار لرزش - تشنج و غش شده و بالاخره تلف می شود . درمان باید براساس کشت میکروبی و آنتی بیوگرام انجام شود تا موثرترین داروی ممکن بکار رود .
سرماخوردگی:
علایم: پف کردن ، لرز ، عطسه ، نفسهای تند و گاهی نیز یک قطعه سفید و شفاف از بینی پرنده سرازیر می شود. این بیماری در بعضی از قناریها با اسهال سفید نیز همراه است. این بیماری را نباید با آسم اشتباه کرد.درمان : استفاده از غذاهای مقوی ، جلوگیری از کوران و تغییرات دما در محل نگهداری قناری بیمار.یک قاشق مربا خوری از سولفات دومنیزی در نیم لیتر آب حل کرده و بجای آب تا مدت 24 ساعت به قناری بدهید.یک قاشق چایخوری روغن اکالیپتوس در یک فنجان آب جوش ریخته در جلوی سوراخ قفس نگهدارید بطوری که پرنده از بخار متصاعد شده استنشاق نماید ولی این کار نباید زیاد باشد زیرا ممکن است موجب خفگی پرنده شود. پس از 24 ساعت آب اشامیدنی مسهل دار پرنده را بردارید و بجای آن آب آشامیدنی که در آن یک قرص 50 میلیگرمی ترامایسین حل شده ، بگذارید.غذای سبزی و پرتقال شیرین باید همه روزه به پرنده داده شود یعنی روزی دو بار صبح و بعد از ظهر تعویض شود تا از پلاسیدگی و ترشیدگی آن جلوگیری شود.
تشنج عضلات قناری:
گاه قناری به تشنج عضلات پا و گاهی نیز به تشنج عضلات معده مبتلا می شود.علت : یک دلیل آن به محبوس بودن زیاد در قفس است که البته زیاد مهم نبوده و زود گذر می باشد. علت دیگر ایستادن در روی چوب نشیمن مرطوب است .درمان: در تشنج عضلات پا باید پای قناری را در آب نیم گرمی که قدری به آن خردل اضافه شده است مالش داد و یکی دو قطره روغن زیتون نیز به دهان پرنده چکاند. در تشنج عضلات معده تنها راه علاج همان چکاندن چند قطره روغن زیتون به دهان قناری است.
پاستورلوز( pasteurellosis )
عامل ایجاد کننده آن باکتری پاستولامالتوسیدا می باشد . عامل بیماریزا می تواند از طریق دستگاه تنفسی جراحات جلدی وارد بدن شود و موجب بیماری گردد . این بیماری از جمله بیماری هایی است که بین پرندگان مختلف مشترک بوده و اکثر پرندگان به آن مبتلا می گردند . معمولا انتقال بیماری از طریق پرنده های ناقل به ظاهر سالم ویا جوندگان خصوصا موش رخ می دهد علائم بیماری بسته به میزان مقاومت پرنده و قدرت بیماریزایی میکروب می تواند متفاوت باشد . در شکل فوق حاد بیماری , پرنده بطور ناگهانی تلف می شود و از زمان کسل شدن پرنده تا تلف شدن او بیش از چند ساعت نمی گذرد و در طی این زمان پرنده چشمهایش را بسته - پف کرده و هیچ عکس العملی نسبت به محیط اطراف خود ندارد . حتی بعضی اوقات مرگ هنگام پرواز یا در حال غذا خوردن و در حالیکه پرنده به ظاهر سالم می باشد اتفاق می افتد . در اشکال خفیف تر بیماری عوارض تنفسی مثل ناله کردن خفیف و یا ریزش اشک و ترشحات از چشم وبینی مشاهده می شود . گاهی اسهال نیز وجود دارد .
پرکندن :
علت: اصولا این کار در اثر وجود شپشه در بدن قناری بوجود می آید . اگر در بازرسی بدنی چنین چیزی در بدن پرنده یافت نشد مسلما قناری به خشکی پرها و عدم وجود چربی طبیعی لازم در آنها مبتلا شده است. کندن پر را نباید با آراستن پرها اشتباه کرد. آراستن و نظافت پرها در روز بیش از چند با اتفاق نمی افتد در حالی که کندن پر در تمام مدت روز ادامه دارد.درمان: برای درمان آن باید روغن گندم را به روی بیسکویت تخم مرغی کوبیده ، ریخته و همه روزه آن را به قناری داد. همچنین به غذای او مغز گندم خشک را هم اضافه نمایید و یکی دو هفته این برنامه غذایی را ادامه دهید تا کندن پرها متوقف شود. پرنده را نیز نباید در محیط خشک نگهداشت.
قطع آواز:
گاهی قناری در کمال سلامت آواز خود را قطع می کند. اگر این اتفاق در ماه های تابستان رخ دهد به این علت است که قناری در حال تولک بوده و انرژی خود را صرف رفع این نقیصه می کند. در این مواقع چنانچه به قناری غذاهای مقوی داده شود خواند آواز در حالت تولک نیز ادامه خواهد داشت.در حین دادن غذای مقوی باید سبزی و مخصوصا برگ قاصدک را فراموش نکرد. گاه گاهی هم قدری عسل به آب آشامیدنی قناری اضافه کرد. تخم بزرک هم روزی چند دانه به غذای روزانه او اضافه کرد. باید دقت کرد که آب آشامیدنی پرنده تمییز و تازه باشد.اگر آواز قناری در غیر از موقع تولک قطع شود حتما به خاطر وجود عیبی می باشد . در چنین مواقعی باید مدفوع پرنده را بررسی کرد تا مطمئن شد که به بیماری خاصی مبتلا نباشد. از نزدیک به صدای تنفس او گوش داد تا اگر مبتلا به بیماری ریوی می باشد متوجه شویم. بدن او را نیز کاملا بررسی کنید. اگر در تمامی بررسیها هیچ نقص و ایرادی مشاهده نشد ادامه دستورات گفته شده حتما به ادامه آواز قناری کمک خواهد کرد.
بی اشتهایی:
بی اشتهایی مطلب مهمی نیست و اصولا به خاطر تغییر دانه و غذای روزانه قناری چنین اتفاقی رخ می دهد و پس از چند روزی نیز برطرف خواهد شد. در این مدت بهتر است برای چند روز به قناری دانه آواز داده شود.
پاهای فلس دار :
علت : این بیماری به دلیل عدم رعایت نظافت قفس قناری و غذای او می باشد . و در اثر آن انگلهای ذره بینی در مفصل انگشتان پرنده جمع شده و توده می گردند .درمان : پاها و ساقهای فلس دار را به مدت 5 دقیقه در آب نیم گرم نگاه دارید تا خوب خیس خورده سپس با ملایمت مالش داده و شست و شو دهید. پس از آن با پارچه مرطوب آن را خوب خشک نمایید و روی نقاط فلس دار وازلین یا روغن مخصوص این کار را بمالید. این کار باید تا رسیدن به نتیجه ادامه یابد.اگر در حین شست و شوی پای قناری به وجود زخم یا نقطه قرمز شده برخوردید باید پس از شست و شو بر روی آن قدری روغن پبسیلین بمالید.
غده یا ورم جلدی :
ورم زیر جلدی در قناری به علت مسدود شدن یکی از روزنه های ترشحات طبیعی بدن اتفاق می افتد. این روزنه ها که کارشان بیرون دادن بعضی از ترشحات طبیعی و داخلی بدن پرنده است گاهی بسته شده و ترشحات راهی به بیرون نخواهند یافت در نتیجه در زیر پوست پرنده جمع شده و بتدریج تراکم این ماده زیاد شده و تشکیل توموری را در بدن قناری میدهد.درمان: همین که تومور کاملا رشد کرده و بزرگ شد و پوست روی آن کشیده و نازک گردید موقع آن رسیده که آنرا از زیر پوست درآورند. پوست نازک شده را با یک تیغ تیز و استریل شده بشکافید و ماده پنیری شکل داخل آن را بیرون بیاورید . سپس به سر یک چوب خلال دندان پنبه استریلی بپیچید و زخم ایجاد شده را با آب استریل با دقت بشویید. بعد از آن پرنده را در قفس و مکانی راحت و بی سر و صدا قرار دهید و اطراف قفس را با پارچه ای بپوشانید تا از جست و خیز و فعالیتهای اضافی پرنده جلوگیری شود.
کلمات کلیدی :
» نظر